Dr Cengiz Şen

Alerjik Astım

GÖĞÜS HASTALIKLARI   ALLERJİK ASTIM MERKEZİ UYARIYOR !

Profesyonel olarak spor yapan alerjik astım hastaları olduğu gibi, geç tanı ve yetersiz tedavi nedeniyle birkaç adım atmakla bile nefes darlığı ortaya çıkan, sık astım krizlerine giren ve hayatını kaybeden hastalar olduğu unutulmamalıdır!

Astım belirtileri nelerdir?

Kimlerde alerjik astım araştırılmalıdır? Aşağıdaki soruları kendinize sorun:

  1. Göğsünüzde dönem dönem hırıltı, hışıltı veya ıslık sesi duyuyor musunuz?
  2. Özellikle geceleri ve/veya sabah uyandığınızda ‘inatçı öksürüğünüz’ var mı?
  3. Öksürük veya nefes darlığı nedeniyle uykunuz bölünüyor mu?
  4. Koşarken veya hızlı hareket ederken öksürüyor ya da göğsünüzde hırıltı/hışıltı sesi duyuyor musunuz?
  5. Şikayetleriniz mevsimlere göre değişiyor mu?
  6. Sigara dumanı, yemek kokusu, boya veya ağır kokularla karşılaşınca öksürük, hırıltı/hışırtı veya nefes darlığı ortaya çıkıyor mu?
  7. Soğuk algınlığı ‘göğsünüze iniyor’ mu veya iyileşmesi 3 haftadan fazla zaman alıyor mu?
  8. Bu belirtiler ortaya çıktığında herhangi bir ilaç kullanıyor musunuz? Bu ilaçtan sonra nefes darlığınız rahatlıyor mu?
  9. Zaman zaman nefes darlığınız artıyor mu?
  10. Uzun süre devam eden hapşırma, geniz akıntısı, burun veya boğazınızda kaşıntı gibi yakınmalarınız var mı?

Yukarıdaki sorulardan herhangi birine ‘evet’ yanıtı verdiğiniz takdirde, doktorunuza başvurun. Astım olup olmadığınızı ne kadar erken öğrenirseniz, ilerde akciğerlerinizde oluşabilecek daha kötü hasarlardan kendinizi o kadar erken korumuş olursunuz.

Astım yaygın bir hastalık mıdır?

Astım dünyada 300 milyon, ülkemizde 3.5 milyon kişiyi etkilemektedir. Her yıl tüm dünyada 250.000 kişi astım nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Çocukların %2-15’i ve yetişkinlerin %2-5’inde astım hastalığı görülmektedir.

Astım nedir? Astım, akciğerdeki bronş adı verilen hava yollarını etkileyerek nefes darlığı, göğüste sıkışma hissi, öksürük gibi yakınmalara yol açan bir hastalıktır. Hava yollarında hem iltihaplanma hem de tıkanma olmaktadır. Hastaların şikayetleri günden güne, hatta gün içinde değişiklik gösterebilmekte hatta dönem dönem tamamen ortadan kalkabilmektedir.

Sadece öksürük astım belirtisi olabilir mi?

Astımın tek belirtisinin uzun süre devam eden kuru öksürük olabileceği unutulmamalıdır.

Astım hangi yaşlarda ortaya çıkabilir?

Hem çocuk hem de yetişkinlerde yani her yaşta ortaya çıkabilmektedir.

Astım tanısında önemli noktalar nelerdir?

Astım tanısında anamnez yani hastalık ile ilgili belirtilerin neler olduğu ve nasıl seyrettiği çok önemlidir. Astım şüphesi olanlarda tanıyı netleştirmek için solunum fonksiyon testleri, alerji testi, olası başka hastalıkları ekarte etmek için radyolojik görüntüleme gibi incelemeler yapmak tanı konulmasına yardımcı olur. Şikayetlerin olmadığı dönemde hiçbir muayene bulgusu olmayabilir ve solunum fonksiyon testleri normal çıkabilir. Solunum fonksiyon testlerinin normal çıkması ve muayene bulgusu olmaması astım tanısını dışlamaz. Bu nedenle astım şüphesi olan kişilerin uygun yöntemlerle takip edilmesinde fayda vardır.

Astım benzeri bulgular veren başka hastalıklar var mıdır?

KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı), bronşektazi, akciğer dokusunu tutan hastalıklar, tüberküloz, akciğer kanseri, gırtlak kanseri, lenfoma, akut bronşit ve bronşiyolitler, reflü, kronik sinüzit, yabancı cisim aspirasyonu, üst hava yollarını daraltan hastalıklar, ses tellerindeki hastalıklar, kalp yetmezliği, hipertansiyon ve tiroid rahatsızlıklarında astıma benzeyen bulgular olabilir.

Astım tedavisinde nelere dikkat edilmelidir?

Alerjik astım tedavisinde astımı tetikleyen faktörlere karşı önlem almak ve özellikle nefes yoluyla alınan ilaçları düzenli kullanmak önemlidir.

Astımı tetikleyen faktörler nelerdir?

Polen, hayvan tüyü ve ev tozu akarı gibi alerjenler, ilaçlar (aspirin, bazı göz damlaları, ağrı kesici ilaçlar vb.), reflü, bazı besinler (karides, midye gibi kabuklu deniz ürünleri, şarap, bira, kurutulmuş meyveler, cips, hazır çorbalar), ağır kokular (boya, yemek kokusu, deterjan, çamaşır suyu vb.), sigara dumanı, ev içi ve ev dışı hava kirliliği, viral veya bakteriyel enfeksiyonlar (grip, sinüzit, zatürre vb.), bazı meslek gruplarında maruz kalınan maddeler, aşırı stres veya üzüntü astımı tetikleyen faktörlerdendir.

Astım riski taşıyan meslek grupları hangileridir?

Fırıncılar (un, amilaz), çiftçiler (soya tozu), güzellik salonu çalışanları (persülfat), kaplamacılar (nikel tuzları), hastane çalışanları (dezenfektanlar), otomobil boyama (etanolamin), marangozlar (odun tozları – sedir, meşe, çınar), gıda işleme, ipek işletmeciliği gibi birçok meslek grubunda astım gelişme riski mevcuttur.

Gebelik döneminde astım önemli midir?

Gebelik sırasında en sık karşılaşılan solunum sistemi hastalığıdır. Astımın kontrol altında tutulması, anne ve bebeğin sağlığı için çok önemlidir. Gebelik sırasında kullanılabilen astım ilaçları mevcuttur.

Astım tedavisinde hangi ilaçları ne kadar süre kullanmalıyız?

Bronşları açmak için kullanılan ve genellikle nefes yoluyla alınan ilaçlar kısa zamanda etkisini gösterir ve daha rahat nefes alabilirsiniz. Ancak ilaçlarınızı uzun dönem kullanmanız gerekmektedir, zira astım rahatsızlığında hava yollarınızın daralmasının yanı sıra iltihaplanma da önemlidir. Kullandığımız ilaçların bir kısmı hava yollarındaki iltihabı gidermektedir. Etkisi uzun dönemde ortaya çıkacağından, bu tip ilaçları nefes yoluyla alır almaz nefesinizin rahatladığını hissetmeyebilirsiniz. Lütfen ilacınızı kesmeyiniz! Özetle astım tedavisinde hem bronşlarınızı açan ve etkisini hemen hissettiğiniz ilaçlar hem de bronşlarınızdaki iltihabı gideren ve etkisi uzun dönemde ortaya çıkan ilaçları kullanmanız gerekmektedir. İlaçlarınızın erken kesilmesi hastalığınızın ilerlemesine sebep olabilir.

Lütfen unutmayınız! Astım tedavisinde:

  • Düzenli olarak (şikayetiniz olmasa bile) doktorunuza önerilen aralıklarla görünmelisiniz.
  • İlaçlarınızı düzenli kullanmalı; şikayetiniz olmasa bile doktorunuzun kontrolünde ilaçlarınızı kesmelisiniz.
  • Astım tetikleyen alerji, enfeksiyonlar, sigara dumanı, reflü, bazı ilaç ve besin maddeleri gibi etkenlere karşı gerekli önlemleri almalısınız.
  • Belirli aralıklarla akciğer kapasitenizin belirlenmesi için solunum fonksiyon testi yaptırmalısınız.
  • Şikayetlerinizde artma hissettiğinizde, doktorunuza danışmalısınız.